" Pierwsza Dama – instytucja, czy przywilej?"
Pierwsza Dama to honorowy tytuł przysługujący kobiecie związanej oficjalnie
z mężczyzną będącym głową państwa, prezydentem, ale z monarchą już nie.
Zwyczajowo pierwszą damą jest żona prezydenta, jednak w przypadku wolnych związków funkcję tą przejmuje jego życiowa partnerka.
Warto w tym miejscu dodać, że gdy głową państwa jest kobieta, męskim odpowiednikiem pierwszej damy jest pierwszy dżentelmen.
W różnych krajach funkcja pierwszej damy jest różnie sformalizowana, i zazwyczaj pani prezydentowa pełni rolę reprezentacyjną. Choć wobec małżonki prezydenta nie ma prawnego wymogu by pokazywać się publicznie, to często jej obowiązki sprowadzają się doobejmowania honorowych patronatów różnego rodzaju uroczystościom i szczytnym inicjatywom.Podczas składania wizyt oficjalnych głowa państwa wraz z pierwszą damą stanowią parę głównych gości.W trakcie rewizyty pierwsza dama towarzyszy głowie państwa tworząc parę gospodarzy.
Analizując aktywność polskich Pierwszych Dam, można przychylić się do tezy
wskazującej raczej na instytucję Pierwszej Damy. Autentyczne angażowanie się
Pań Prezydentowych w działalności na rzecz środowisk kobiet czy dzieci, plasuje je w rzędzie przykładnych towarzyszek głów państwa. W wyniku transformacji ustrojowej w Polsce, powrócił urząd prezydenta, a z nim pojawiła się właśnie instytucja Pierwszej Damy.
Barbara Jaruzelska, żona Wojciecha Jaruzelskiego Prezydenta PRL (i Prezydenta RP), nie znalazła się w roli Pani Prezydentowej. Nie wiadomo, czy to brak tradycji
w tej materii, czy też niezręczna sytuacja na rodzącej się nowej scenie politycznej, nie pozwalały na podjecie takiej inicjatywy.
Szlak przetarła Danuta Wałęsa (pierwsza Pani Prezydentowa w RP) na barki której spadł wcześniej obowiązek i zaszczyt odebrania Nagrody Nobla, w imieniu – jeszcze nie prezydenta – Lecha Wałęsy. Kiedy już zostałą Pierwszą Damą, dość nieśmiało,
i z pewnym dystansem objęła honorowym patronatem Fundację Sprawni Inaczej oraz gdańską Fundację na Rzecz Rozwoju Kultury.
Instytucji Pierwszej Damy blask nadała dopiero Jolanta Kwaśniewska, pełniąc tę rolę dwukrotnie (dwie kadencje Aleksandra Kwaśniewskiego). Wielokrotnie udowadniała swoją klasę, znając przede wszystkim swoje miejsce u boku męża prezydenta, wykazując znajomość nie tylko etykiety, ale też zawiłego protokołu dyplomatycznego. Założyła Fundację Porozumienie Bez Barier.
Maria Kaczyńska, Pani Prezydentowa, której nie było dane pełnić swojej funkcji do końca pięcioletniej kadencji Lecha Kaczyńskiego. Przyjęta z pewną rezerwą, szybko dała się poznać jako znakomita towarzyszka Pierwszego Obywatela RP.
Była matką chrzestną pierwszego polskiego samolotu myśliwskiego typu F-16 "Jastrząb". Kiedy podpisała się pod apelem kobiet mediów do parlamentarzystów
o pozostawienie bez zmian zapisu konstytucji w dziedzinie ochrony życia, została
w niewybredny sposób zaatakowana przez o. Tadeusza Rydzyka. Patronowała wielu szczytnym akcjom, takim jak "Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy", "SzlachetnaPaczka", i wielu innym.
Anna Komorowska, podobnie jak jej poprzedniczka,jest matką chrzestną – okręt ORP „Śniardwy”. Podjęła wiele działań wspierających działalność charytatywną,
m.in. „Szlachetna Paczka”. Patronowała wielu akcjom na rzecz propagowania zdrowia kobiet. Bywało, że nie zawsze zajmowała właściwe miejsce przy mężu-prezydencie.
Agata Duda-Kornhauser, pisana – nie wiedzieć czemu - często z nazwiskiem panieńskim wdrugim członie, to Pani Prezydentowa, przed którą wiele jeszcze wyzwań, i czas pokaże, jak sprawdzi się jako Pierwsza Dama RP. Póki co, dała się poznać jako świetnie prezentująca się „druga połowa” głowy państwa, angażująca się w szczytne akcje charytatywne.
Zbigniew J. Zieliński